История развития детских музыкальных школ в Казахстане.

Аннотация

В статье авторы рассмотрели историю и проблемы развития детских музыкальных школ в Казахстане. Изучение и осмысление истории развития детских музыкальных школ в Казахстане на современном этапе помогает понять, какую роль играли эти школы в эстетическом, духовно- нравственном воспитании школьников в советский период. Анализ архивных материалов, который представлен авторами, показывает, что во всех областных центрах и городах республики ежегодно открывались детские музыкальные школы. Организация и расширение детских музыкальных школ в Казахстане способствовало приобщению детей к искусству, их разностороннему развитию, музыкальному воспитанию, а также подготовке музыкальных кадров и решению культурных запросов республики в целом. Примечательно, что большинство детских музыкальных школ-семилеток открывалось в сельской местности, филиалы детских музыкальных школ организовывались непосредственно при промышленных предприятиях, новостройках, совхозах и колхозах, чего не наблюдается в современный период. Авторами в статье представлены архивные материалы, а также таблицы, в которых даны сведения о количестве детских музыкальных школ и численности учащихся в них. Представленная авторами диаграмма показывает,что социально- экономическая ситуация 90-х годов и постсоветского периода способствовала сокращению многих внешкольных учреждений. Это еще раз доказывает социально- экономическую, политическую обусловленность системы образования, культуры, искусства. Авторы подчеркивают, что финансово-экономические трудности в эти годы преодолевались за счет уменьшения количества учреждений, предназначенных для развития детей, и именно в эти годы уменьшилось количество не только музыкальных школ, но и других внешкольных учреждений. В своей статье авторы показывают, что именно в 90-е годы ХХ в. услуги многих внешкольных образовательных учреждений, в том числе и музыкальных школ стали платными. В новых экономических условиях оплата за обучение была довольно высокой, это привело к тому, что учились в музыкальных школах дети из обеспеченных семей, а дети из малообеспеченных семей не имели такой возможности. Мақалада авторлар Қазақстандағы балалар музыкалық мектептерінің даму мәселелері мен тарихын қарастырған. Заманау кезеңде Қазақстандағы балалардың музыкалық мектептерінің даму тарихын қайта қарау және зерттеу кеңес кезеңінде бұл мектептердің балаларға рухани-адамгершілік, эстетикалық тәрбие берудегі қандай рөл атқарғандығын түсінуге болады. Авторлар ұсынған архив құжаттарын талдау республикамыздың барлық облыс орталықтары мен қалаларында жыл сайын балалар музыкалық мектептерінің ашылғандығын көрсетеді. Қазақстандағы балалар музыкалық мектептерінің кеңеюі мен ұйымдастырылуы балаларды өнерге баулуға, оларды жан-жақты дамытуға, музыкалық тәрбиелеуге, сонымен қатар, тұтастай алғанда республикада мәдени мәселелерді шешуге және музыкалық кадрларды дайындауға мүмкіндік берді. Атап өтетін жайт, жеті жылдық балалар музыкалық мектептерінің көбісі ауылдық жерлерде ашылды, балалар музыкалық мектептерінің филиалы тікелей өнеркәсіп мекемелерінің, жаңа құрылыстардың, совхоздар мен колхоздардың жанынан ұйымдастырылды, бұл үдеріс қазіргі заманда байқалмайды. Мақалада авторлар архив материалдарын, сонымен қатар, балалар музыкалық мектептерінің саны және оларды оқыған оқушылардың саны туралы мәліметтер көрсетілген кестелер ұсынды. Авторлар көрсеткен диаграмма көрсеткендей, посткеңестік кезеңдегі және 90-жылдардағы әлеуметтік-экономикалық жағдайлар көрсеткендей, мектептен тыс мекемелердің қысқарғандығын көрсетеді. Бұл тағы да мәдениет, өнер, білім беру жүйесі әлеуметтік- экономикалық, саяси негізделгендігін көрсетеді. Авторлар осы жылдардағы қаржылық- экономикалық қиындықтар балаларды дамытуға арналған мекемелдердің санының қысқарту есебінен шешілді, осы жылдары тек қана музыкалық мектептен ғана емес, басқа да мектептен тыс мекемелер қысқарды. Авторлар бұл мақалада ХХ ғасырдың 90-жылдары көптеген мектептен тыс білім беру мекемелердің, соның ішінде музыкалық мектептердің ақылы болғандығын көрсетеді. Жаңа экономикалық жағдайда оқыту ақысы жоғары болды, сол себепті музыкалық мектептерде ауқатты отбасынан шыққан балалар ғана оқуға мүмкіндік алды, ал аз қамтылған отбасынан шыққан балалар мұндай мүмкіндікке ие болған жоқ.