Структурные и содержательные особенности стандарта среднего образования, разработанного КазНПУ имени Абая. Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінде дайындалған орта білім беру стандартының құрылымдық жəне мазмұндық ерекшеліктері.

Аннотация

В статье автор анализирует существующие проблемы системы среднего образования Казахстана. В статье обозначены ведущие принципы современного образования: обучение в течение жизни (life long learning – LLL), образование для мира и согласия, образование как фактор прогресса, социальное партнерство в реформировании образования. Опираясь на принцип социального партнерства реформирования образования, предложен проект страндарта среднего образования Казахстана, разработанный Казахским национальным педагогическим университетом им. Абая. Изучен передовой зарубежный опыт, проанализирован экспериментальный опыт внедрения 12-летнего обучения в 50 школах Казахстана. Намечены дальнешие пути развития, рассмотрены и описаны также структурные и содержательные особенности разработанного в КазНПУ имени Абая стандарта 12-летнего среднего образования Республики Казахстан. Проект стандарта содержит нормативные требования к объему нагрузки на разных ступенях обучения. Проект предлагает 13 профилей двух направлений профильной школы. Предложен типовой учебный план организаций среднего образования.Статья включает разделы: введение, «Ведущие принципы проекта стандарта среднего образования»,«Основные направления профильного обучения», заключение.В базисном учебном плане в перечень государственных профильных компонентов включены обязательные предметы по выбору: • «Основы философии», • «Основы логики», • «Основы экологии», • «Ораторское искусство», • «Артвоспитание», • «Информатика и ИКТ», • «Национальное воспитание». Предмет «Национальное воспитание» – средство формирования у учащихся национального самосознания, духовно-нравственных ценностей, воспитание их социально активными членами общества, ответственных за развитие и сохранение духовных ценностей национальной культуры.Рекомендуемые 13 профилей обучения обеспечат: возможность адаптации структуры и содержания образования на старшей ступени школы к потребностям высшего образования; приближение структуры учебного плана профильного обучения к вузовскому за счет перехода на старшей ступени школы к поликомпетентной структуре базисного учебного плана; дифференциацию содержания образования на три компонента (государственный общеобразовательный компонент, государственный профильный компонент, вариативный компонент организации образования), имеющих разные функции в образовательном процессе. Мақалада автор республикадағы білім беру саласындағы проблемаларды қозғай отырып, оларды шешу жолдарын жəне Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінде дайындалған, Қазақстан республикасында 12 жылдық орта білім беру стандартының құрылымдық жəне мазмұндық ерекшеліктерін талдауға алады. Мақалада автор Қазақстандағы орта білім беру жүйесіндегі мəселелерге талдау жасайды. Жаңа білім берудің алдыңғы қатарлы принциптері: өмір бойғы білім алу (life long learning – LLL), бейбітшілік жəне келісімге арналған білім беру, білім беру прогресс факторы ретінде, білім беруді реформалауда алдыңғы қатарлы принциптер. Білім беруді реформалауда əлеуметтік серіктестік принциптеріне сүйене отырып, Қазақстанда Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық унверситетімен дайындалған орта білім беру стандартының жобасы ұсынылады. Қазақстандағы 50 мектептегі 13 жылдық білім беруді ендіруде эксперименттік тəжірибе талданып, алдыңғы қатарлы шетелдік тəжірибе зерделенген. Қазақстан Республикасында орта білім беруде 13 жылдық білім берудің стандарты Абай атындағы Қазақ ұлттық университетінде дайындалу ерекшеліктерінің мазмұны мен құрылымдық жағына си- паттама беріліп, даму жолдары айқындалған. Стандарт жобасы нормативті талаптардан түрлі деңгейлі оқытуда оқу жүктемесінің көлемі көрсетілген. Жоба профильді мектептің екі бағытынан тұратын 13 профильді ұсынады. Орта білім беруді ұйымдастыруда типтік оқу жоспары ұсынылған. Мақала бөлімдері: кіріспе, «орта білім беру стандарты жобасының алдыңғы қатарлы принциптері», «профильді оқытудың негізгі бағыттары», қорытынды. Базисті оқу жоспарында таңдау бойынша міндетті пəндерден тұратын мемлекеттік профильді компоненттер тізімі: • «Философия негіздері»; • «Логика негіздері»; • «Экология негіздері»; • «Шешендік өнер»; • «Арттəрбие»; • «Информатика жəне ИКТ»; • «Ұлттық тəрбие». «Ұлттық тəрбие» пəні – оқушылардың ұлттық санасындағы рухани-адамгершілік құндылықтарды, қоғамның əлеуметтік белсенді мүшесін тəрбиелеу, ұлттық мəдениеттің рухани құндылықтарын да- мытуда жауапкершілікті тəрбиелеудегі құралы. Оқытудың ұсынылып отырған 13 профилі келесілерді қамтиды: жоғары білім берудің қажеттілігіне сəйкес жоғары сыныпта білім беру мазмұны мен құрылымының мүмкіндіктері; базисті оқу жоспарының құрылымында жоғары сыныпта жоғары оқу орындарына профильді оқытудың оқу жоспарына жақындастыру; үш компоненттен тұратын білім беру мазмұнын саралау (мемлекеттік жалпы білім беретін компонент, мемлекеттік профильді компонент, білім беруді ұйымдастыруда вариативті компонент).