Научно-теоретические основы системного подхода к решению проблемы интеграции научно-исследовательской и учебной работы в университетской подготовке будущих учителей. Университетте болашақ мұғалімдерді дайындауда оқу жəне ғылыми-зерттеу жұмыстарын алмастыр

Аннотация

Статья посвящена обоснованию и разработке педагогической системы интеграции научно-исследовательской и учебной работы в университетской подготовке будущих учителей. Установлено, что наиболее эффективное решение данной проблемы может быть получено при использовании системного подхода как ведущего и стратегического направления современного научного познания. Рас- смотрены теоретические и исторические аспекты понятий «система», «системный подход», «общая теория систем», «педагогическая система», «структура педагогической системы». Выделены особен- ности педагогических систем, а также основные требования к их описанию. Разработана структура педагогической системы интеграции научно-исследовательской и учебной работы будущих учителей, которая включает: целевой компонент (цель, задачи, результат); субъект-субъектный и субъект-объектный компонент (преподаватели и студенты, их взаимодействие в контексте интеграции научно-исследовательской и учебной работы); содержательный компонент (формы интеграции научно-исследовательской и учебной работы в университетской подготовке будущих учителей); технологический компонент (педагогическая технология реализации различных форм интеграции научно-исследовательской и учебной работы в университетской подготовке будущих учителей); мотивационно-стимуляционный компонент (механизмы стимулирования преподавателей и студентов к научной работе). Представлено авторское видение понятия «педагогическая система интеграции научно-исследовательской и учебной работы». Выделен системообразующий фактор педагогической системы интеграции научно-исследовательской и учебной работы – цель, которая нуждается в средствах и способах ее достижения. Разработаны принципы построения и реализации педагогической системы. Указаны педагогические условия интеграции университетской науки и образования.Таким образом, основополагающим направлением научного познания в проблеме интеграции университетской науки и образования определен системный подход, который ориентирует на исследование интеграции как педагогической системы, представляющей собой совокупность компонентов. Их взаимодействие порождает новые, интегративные качества, не являющиеся механической суммой качеств её частей. Разработка концептуальных положений педагогической системы интеграции научно исследовательской и учебной работы в университетской подготовке будущих учителей станет предметом дальнейших научных поисков. Мақала университетте болашақ мұғалімдерді дайындауда оқу жəне ғылыми-зерттеу жұмыстарын алмастыру мəселесін шешудің негіздеріне арналады. Аталған мəселені шешуде жаңа алдыңғы қатарлы жəне стратегиялық бағыттағы ғылыми танымды жүйелі қолданудың тиімді екені ұсынылады. «Жүйе»,«жүйелік бағыт», «жүйенің жалпы теориясы», «педагогикалық жүйе», «педагогикалық жүйенің құрылымы» ұғымдарының теориялық жəне тарихи аспектілері қарастырылады. Педагогикалық жүйенің ерекшеліктері көрсетіліп, олардың негізгі талаптары айқындалады.Болашақ мұғалімдердің ғылыми-зерттеу жəне оқу жұмыстарын алмастыруда компонеттерден құрылған педагогикалық жүйенің құрылымы дайындалған: мақсатты компонент (мақсат, міндеттер,нəтиже); субъективті-объективті компонент (оқытушылар мен студенттер, олардың оқу-зертттеу жəне оқу жұмыстарындағы өзара əрекет), мазмұнды компонент (университетте болашақ мұғалімдерді дайындауда оқу-зерттеу жəне оқу жұмыстарын алмастыру формалары); технологиялық компонент (университетте болашақ мұғалімдерді дайындауда ғылыми-зерттеу жəне оқу жұмысын алмастыруды жетілдіруде түрлі формалар); мотивациялық-ынталандырушы компонент (ғылыми жұмысқа студент- тер мен оқытушыларды ынталандыру механизмдері).Автордың «оқу жəне ғылыми-зерттеу жұмыстарын алмастырудың педагогикалық жүйесі» ұғымына өзіндік түсініктемесі беріледі. Мақсаты оқу жетістігі болып табылатын ғылыми-зерттеу жəне оқу жұмысын алмастырудың педагогикалық жүйесінің жүйелілік факторы көрсетіледі. Педагогикалық жүйені құрастырумен жетілдіру принциптері дайындалған. Университеттік ғылым мен білім берудің алмасудағы педагогикалық талаптары көрсетілген. Сонымен, университетте ғылым мен білім берудің алмасу мəселесі ғылыми танымның негізін қалаушы бағыты ретінде жүйелі бағыты анықталады, компоненттердің өзара жиынтығы ретінде педагогикалық жүйенің зерттеудегі алмасуына бағытталады. Олардың өзара байланысына оның бөлімдерінің сапасының саны емес, біріккен сапасының өзара əрекеті жатады. Университетте болашақ мұғалімдерді дайындауда ғылыми-зерттеу жəне оқу жұмыстарының алмасуының педагогикалық жүйесінің концептуалды ережесін дайындау болашақ ғылыми ізденістің пəні болып табылады.