Ұлттық ойындардың жасөспірімдердің психологиялық денсаулығына әсері. Влияние национальных игр на психологическое здоровье подростков.
Кілттік сөздер:
ойын, дидактикалық ойындар, компьютерлік ойындар, ұлттық ойындар, ұлттық ойындардың түрлері. игра, дидактические игры, компьютерные игры, национальные игры, виды нацинальных игр.Аннотация
Мақалада ойын теориялары мен технологиялары К. Гросс, Штерн, И. Кант, К. Бюллер,
Бойтендайк, З. Фрейд сияқты белгілі және т.б. ғалымдардың философиялық- психологиялық көзқарастарына сәйкес қарастырылады. Ойынның психологиялық мазмұны мен маңызы А. Фрейд, М. Клейн және К. Левиннің түсінуіндегі негізгі ұстанымдық айырмашылықтар тұрғысынан айқындалған. Ойынның құрылымы көрсетілген.Жұмыстың негізгі бөлімі дидактикалық және ұлттық ойындардың маңыздылығына және олардың жасөспірімдерге тигізетін жағымды әсерін ашуға арналады. Олардын нақты сипаттамасы, соның ішінде оқу мазмұнындағы түрлі жіктемелері көрсетіледі. Дидактикалық ойындардың сапасы талданады және оларды
кұрастыру қағидалары ұсынылады. Жұмыста ұлттық ойындардың физикалық, интеллектуалдық және эмоционалдық дамудың көзі ретіндегі орнына ерекше мән беріледі. Ұлттық ойындарға сипаттама бере отырып, авторлар«Ақсүйек», «Ханталапай», «Арқан тартыс», «Тоғыз құмалақ», «Асық ойыны» және «Алтыбақан » сияқты ойындарды баланың интеллектуалдық тұлғалық дамуына да әсер ететін ойындар деп белгілейді. Кестеде «Асық» ойыны мен компьютер ойындарының
салыстырмасы түрінде ұлттық ойындардың басымдылығы, олардың қазіргі жасөспірімдердің психологиялық денсаулығына тигізетін жағымды әсерлері көрсетіледі. Авторлар бұларды тарихи қалыптасқан және жасөспірімдердің өзіндік санасына оң әсер ететін ойындар ретінде қайта жаңғыртуды ұсынады.
В статье рассматривается технология и теории игр известных зарубежных исследователей, как К. Гросс, Штерн, И. Кант, К. Бюллер, Бойтендайк, З. Фрейд, и других с философско-психологических позиций. Утверждается принципиальное различие в понимании значения и психологического содержания игры А.Фрейдом, М.Клейном и К. Левиным. Представлена структура игры. Основная часть работы посвящена важности дидактических и национальных игр и их позитивного
влияния на подростка. Им дается подробная характеристика, приводятся различные
классификации,в том числе по учебному содержанию. Предлагаются принципы составления дидактической игры и анализируется их качество. Особое место в работе занимают национальные игры как источник физического, интеллектуального,
эмоционального развития. Характеризуя национальные игры, авторы приводят такие
из них, которые влияют и на интеллектуальное развитие личности ребенка:«Ақсүйек», «Ханталапай», «Арқан тартыс», «Тоғыз құмалақ», «Асық ойыны», «Алтыбақан». В таблице преставлено сравнение игры в «Асыки» с компютерными
играми и показано реимущество национальных игр, их позитивное воздействие
на психологическое здоровье современных подростков.
Библиографиялық сілтемелер
сақтау аласын дамытудың 2011-2015 жылдарға арналған
«Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын бекіту туралы: Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы [Электрондық ресурс]// «Параграф» ақпараттық жүйесі / «ИнфоТех& Сервис» компаниясы. – Алматы, 2013.
2 Аканов А.А. Политика охраны здоровья населения в Казахстане:Опыт разработки, реализации национальных программ здравоохранения и перспективы на 2010-2015 годы.
–Астана: 2006. -243 с.
3 Астаев Е. Келешекке кемел қадам [Мәтін] / Е. Астаев // Егемен
Қазақстан. – Астана, 2013. – 29 қаңтар(№ 55). – 2 б.
4 Казанская К.О. Детская и возрастная психология. – Москва
2010. С- 128-132.
5 Дөңбаев Ә.Б. Қазақтың ұлттық жарыстары мен ойындары
дене тәрбиесі мен спортты танымал етудің құралы ретінде// Дене
тәрбиесі және еліміздің бәсекелестік мүмкіндігі: халық. ғылыми
практ.конф.матер. (14-16 қазан 2010 ж.). – Алматы, 2010. – 204-206 бб.
6 Рудик Г. А. Игры и их педагогическое значение. Изд-во «Значение », 1949. –С. 90.
