ЖОО-ның полиэтникалық ортасында студенттердің этномәдени құзыреттілігін сақтауға әсер ететін жағдайлар
DOI:
https://doi.org/10.26577/JES.2022.v70.i1.08Аннотация
Мақалада студенттердің мәдени ерекшеліктерге сезімталдығын қалыптастыру үшін полиэтникалық білім берудің мақсаты талқыланады. Зерттеудің мақсаты – көп ұлтты білім беру жағдайында студенттерге этномәдени тәрбие берудің педагогикалық мүмкіндіктерін анықтау және негіздеу.Мәдени айырмашылықтарды түсінудің салдары ретінде студент алдымен өз мәдениетін түсінуі керек, ал кейін басқа мәдениеттерді түсінгені дұрыс. Біз зерттеу барысында эмпирикалық әдісті қолдандық. Нақтырақ айтсақ, сұрақ қою – сауалнамалар арқылы респонденттердің белгілі бір санын сұрауға негізделген зерттеу әдісі. Сондай-ақ, еңбек этностың сақталуы ретінде локализацияны ғана емес, этностың қалыптасуы бастау алған географиялық ортаны этнос пен мәдениеттің пайда болуының тікелей шарты ретінде қарастырады. Географиялық жағдайлар этникалық топтың мәдениетіне әсер етеді. Өйткені, климат киім мен тұрғын үй стиліне, көлік түрлеріне де әсерін тигізеді. Географиялық жағдайлар еңбек пен еңбек құралдары мен тұрмысқа әсер етеді.Сондай-ақ, климаттың әдет-ғұрыптар мен рәсімдерге әсер ететіні сөзсіз. Әрбір мәдениеттің қалыптасуында тіл басты рөлдердің бірін атқарады. Ортақ тіл этностың бірлігін сақтайды. Мәдениет, әдет-ғұрып, тарихи жады тілде сақталады. Жұмыстың өзектілігі күмән тудырмайды, өйткені қазіргі жаһандану әлемінде, яғни жаһандық үдерістер аясында мәдениеттерді араластыру мәселесі жиі қозғалуда. Кез келген мәдениет өз ата-бабаларының шығу тегін, жаңғыртып, сақтап қалуды қалайды. Көптеген ғалымдар бұл тақырыпты білім беру аясында қарастырған. Мәдениеттердің пайда болуының бастауларын қарастыратын болсақ, онда адамдар ортақ өмір мен еңбекті талап ететін ортақ мүдделер арқылы топтарға біріктірілген деп айта аламыз. Мәдениеттердің пайда болуын қарастыратын болсақ, онда сіз бастапқыда бірегей мәдени кешендер немен ерекшеленетінін біле аласыз. Бұл география, үй шаруашылығы және күнделікті өмір. Жақын жерде әртүрлі қауымдастықтар тұрса да, олар өмір сүру орны мен жағдайымен ерекшеленді. Өйткені, мәдени айырмашылықтар адамдардың жасанды ортасын құру процесінде қалыптасқан. Этникалық мәдениеттің бірқатар айырмашылықтары бар. Мәдениетте адам әрекетінің формаларының жиынтығы шоғырланған және бұл кездейсоқ емес. Расында да, тарихи мәдениет аясында этникалық өзін-өзі тану мен тарихи жады қалыптасады. Әрбір мәдениет дәстүр жүйесі арқылы өз әлемін сақтауға ұмтылады. Осылайша, студенттердің этникалық мәдениеттерінің ерекшелігі мен әртүрлілігі түрлі факторлармен анықталады. Осылайша, мәдениетаралық байланыс динамикасы әртүрлі мәдениет өкілдері арасындағы қарым-қатынастың (коммуникацияның) сапасына байланысты болатыны анықталды.
Түйін сөздер:этнос, этникалық мәдениет, этникалық сәйкестілік, ұқсастық, студент.