Геоақпараттық технологиялар геокеңістіктік ойлау дағдыларын дамыту құралы ретінде
DOI:
https://doi.org/10.26577/JES2024v80.i3.015Аннотация
Геокеңістіктік технологияларды қолдану географиялық білім беруде маңызды бола түсуде, бұл кеңістіктік деректерді іздеу, іріктеу, қажетті ақпаратты ұйымдастырылған сақтау және тасымалдау сияқты әрекеттерді орындауға мүмкіндік береді. Дегенмен, бұл процесс орта білімге геокеңістіктік технологияларды енгізуге кедергі келтіретін көптеген кедергілерге байланысты өте баяу жүруде. Сондықтан, бұл зерттеудің мақсаты Қазақстан мектептерінде географияны оқытудағы геокеңістіктік технологиялардың қазіргі жай-күйін талдау және оқушылардың геокеңістіктік дағдыларын дамыту үшін осы технологиялардың әлеуетін бағалау болды. Қазақстанда орта білім беру саласында геокеңістіктік технологияларды қолданудың жай-күйі сауалнама арқылы анықталды. Зерттеуге Қазақстанның 17 облысынан және 3 ірі қаласынан 208 география мұғалімі қатысты. Зерттеу нәтижелері респонденттердің 96,2% - ы геокеңістіктік технологияларды (географиялық ақпараттық жүйелер-ГАЖ, бағдарламалық қамтамасыз ету, картографиялық қызметтер, геопорталдар, мобильді ГАЖ-қосымшалар) пайдаланатынын көрсетті. Ең көп тарағандары-мобильді ГАЖ қосымшалары (69,5%) және карта қызметтері (21,4%). Сондай - ақ, респонденттердің 24,1% - ы ГАЖ-ға негізделген деректерді жобалау үшін ArcGis және 20,7% - QGIS қолданатыны анықталды. Орта мектептің типтік бағдарламалары мен оқулықтарының мазмұны ГАЖ технологияларын практикалық қолдану мәселесін көрсететініне қарамастан, мұғалімдер оларды пайдалану кезінде бірқатар кедергілерге тап болатыны анықталды. Сондықтан мұғалімдерге мектеп географиясын оқыту кезінде ГАЖ-ны ғана емес, жалпы геокеңістіктік технологияларды қолдану пайдалы болады. Болашақта геокеңістіктік технологиялар оқушыларға көп функциялы мүмкіндіктері арқылы геокеңістіктік ойлау дағдыларын дамытуға көмектеседі.
Түйін сөздер: мектеп географиясы, геоақпараттық технологиялар, геокеңістіктік ойлауды дамыту.
