Жоғары білім инклюзивтік айнымалыларының факторлық талдауы
DOI:
https://doi.org/10.26577/JES.2023.v76.i3.06Аннотация
Университеттерде инклюзивті білім беруді ЖОО-дағы инклюзивті ортаның негізгі буыны бола отырып, оқытушылар жүзеге асырады. Бұл ретте әдебиеттерге шолу инклюзивті жоғары білім беру проблемалары ішінара Қазақстанда іске асырылып жатқанын көрсетеді. Сондықтан, осы мақаланың мақсаты білім беру инклюзиясының құндылықтары мен принциптерін қабылдау мен практикалық мәдениетке қатысты инклюзивтілік индексінің айнымалыларын, ҚР университеттері оқытушылары тұрғысынан инклюзивті жоғары білімнің ағымдағы жай-күйін факторлық талдау болып табылады. Зерттеуді жүргізу үшін онлайн сауалнама әдісі және SPSS 26 бағдарламасында алынған деректерді факторлық талдау қолданылды. Бұл мақалада Лайкерт шкаласы бойынша рейтингтелген сауалнама деректері қолданылады. Нәтижелер көрсеткендей, жалпы ЖОО оқытушылары инклюзивті ортадағы өз рөлін оң қабылдайды. Ең жоғары жүктемелері бар және жалпы дисперсияның 63,56% - объяс түсіндіретін 9 фактор анықталды, оларды келесідей бөлуге болады: оқытушылардың инклюзивті ортада жұмыс істеуге дайындығы, стереотиптерден аулақ болу және университеттегі әртүрлілікті қолдау, университетті басқаруға барлық мүдделі тараптардың қатысуы, ЖОО-ға инклюзия - кеңейтілген қолжетімділік және қатысу, университеттегі студенттердің әртүрлілігі, қарым-қатынас әртүрлілік пен инклюзияға, әртүрлілікке төзбеушілікті жеңу, университет өміріндегі мәдени кедергілер, студенттің жетістіктері және университет. Алынған мәліметтерге факторлық талдаудың қолданылуының жоғары дәрежесі мен сөзсіз сәйкестігі анықталды, бұл жоғары оқу орындарының оқытушылары тұрғысынан инклюзивті жоғары білімнің ағымдағы жағдайын бағалау және одан әрі практикалық әрекеттер мен зерттеулерді тұжырымдау үшін алынған факторлық талдау моделінің дұрыстығын көрсетеді.
Түйін сөздер: инклюзивті жоғары білім, әртүрлілік, университет оқытушылары, инклюзивті орта, факторлық талдау.
