Докторанттардың ғылыми-зерттеу өнімділігін анықтайтын детерминанттар

Аннотация

Халықаралық білім кеңістігіндегі заманауи докторантура ғылыми зерттеулердің өнімділігін арттыру құралы және жаңашылдықтың көзі ретінде қарастырылады. Дегенмен, соңғы онжылдықта қазақстандық докторантурада зерттеу өнімділігінің төмендігі туралы мәселе тұр. Ұсынылып отырған жұмыстың мақсаты – докторанттардың ғылыми-зерттеу өнімділігіне белгілі детерминанттардың әсерін зерттейтін шетелдік зерттеулердің нәтижелерін жинақтау және оларды қазақстандық контексте талдау. Зерттелетін мәселе бойынша ғылыми дереккөздерді іздеу Google Scholar, Scopus, Web of Science базаларында жүргізілді. Мазмұнды талдау үшін дәстүрлі тәсіл қолданылды. Зерттеу нәтижесінде зерттеу өнімділігін бағалау мәселелері қарастырылды. Зерттеу өнімділігінің детерминанттарының үш тобы анықталды: жеке (демографиялық деректер, тұлғаның психикалық қасиеттері мен қасиеттері, академиялық жетістіктер), институционалдық (ресурстар, әкімшілік факторлар, қаржылық қолдау) және әлеуметтік (ғылыми жетекші, курстастар, қолдау). Критерийлер, анықтауыштардың түрлері және бағалау параметрлері жүйеленді. Осы детерминанттарды қазақстандық докторантура аспектісінде талдау докторанттардың ғылыми-зерттеу өнімділігінің төмен болуының ықтимал себептерін көрсетті. Докторанттардың ғылыми-зерттеу өнімділігін арттыру бойынша ұлттық саясатты әзірлеу үшін пайдалы идеялар ұсынылады. Зерттеудің практикалық маңыздылығы докторанттардың ғылыми-зерттеу өнімділігін арттыру мәселелерін талқылауға арналған бағыттардың айқындалуында.

Түйін сөздер: зерттеу өнімділігі, зерттеулер, докторантура, ғылыми жарияланымдар, диссертация, докторанттар.