Студенттердің кәсіби қабілеттерінің құрылымының құрамдарын мазмұны талдау

Аннотация

Мақалада қабілеттердің пайда болу және одан әрі зерттелу сәтінен бастап қазіргі уақытқа
дейінгі зерттеу кезеңдері сипатталып, олардың қасиеттері, құрамы мен формалары талқыланады,
кәсіби қабілеттердің дағдылармен, қабілеттермен және құзыреттермен байланысы ашылады.
2016-2022 жылдар аралығында шетелдік және отандық авторлардың ғылыми психологиялықпедагогикалық жарияланымдарын сапалы контент-талдау негізінде кәсіби қабілеттердің
құрылымы мен компоненттері қайталану жиілігі қағидаты бойынша ғана емес, сонымен қатар
компоненттердің маңыздылығы бойынша да шығарылды. Кәсіби қабілеттердің құрылымын
анықтау үшін ғылыми жарияланымдар талданды. Мазмұнды талдау кәсіби қабілеттердің
құрылымы күрделі және көп компонентті білім екенін көрсетті, оның ішінде танымдық
қабілеттер (cognitive abilities) және танымдық емес қабілеттер (non-cognitive abilities). Танымдық
(танымдық) қабілеттер интеллектуалдық қабілеттер мен дағдыларда, алынған білімді кәсіби
саладағы жаңа және күрделі жағдайларда қолдану және өмір бойы жаңа ілеспе білім алу үшін
қажетті ойлау тәсілдерінде көрінеді. Қабілеттердің компоненттік құрамы нақты кәсіби қызмет
түріне байланысты өзгереді. Когнитивтік емес қабілеттерге білім алушылардың академиялық
жетістіктеріне және болашақта кәсіби қызметіне әсер ететін жеке-тұлғалық қабілеттер (individual capacities) жатады.
Түйін сөздер: кәсіби қабілеттер, дағдылар, құзыреттер, танымдық қабілеттер, кәсіби ісәрекет