Оқушылардың биологиялық түсініктерін қалыптастыру және дамыту әдістері

Аннотация

Мектептегі биология курсы мен биология ғылымның арасындағы айырмашылық білім
мазмұнының мақсаты, көлемі, құрылымы, әдістері және формасымен анықталады. Ғылымның
мақсаты – зерттеулер арқылы табиғаттың бізге белгісіз жақтарын ашу. Мектеп курсының
мақсаты – мектеп оқушыларына фактілер арқылы ғылымның заңдарын түсіндіру болып
табылады. Бұл үшін оқушылардың санасында биологиялық түсініктерді қалыптастыру өте
маңызды. Мұғалімнің дидактикалық құзыреттілігі оқу бағдарламасы шеңберіндегі күрделі
ғылыми теорияларды және одан туындаған мәселелерді түсіндіру біліктілігіне байланысты.
Бұл жердегі маңызды сұрақ – «қалай оқыту керек?» және «оқушыларды неге үйрету керек?».
Биология курсы әдіснамада генетикалық, морфологиялық, анатомиялық, физиологиялық,
экологиялық,жүйелілік, филогенетикалық, цитологиялық, эмбриологиялық және агрономиялық
санитарлы-медициналық тұрғыларды біріктіреді. Өмірдің бірлік тұжырымдамасы - бұл зат пен
энергияның трансформациялануы, фотосинтез және хемосинтез, автотрофты және гетеротрофты
ағзалардың алмасуы және т.б. Мұның бәрі жаңа экологиялық дәуірді – биосфераның тарихи
дамуын, адам еңбегі және жер қыртысының қыртысы ретінде ойлауды көрсететін ноосфераны
түсінуге әкеледі. Ботаника, зоология, адам анатомиясы, физиология және денсаулық және
биологияның жалпы курстары жеке ағзалардың даму заңдылықтарын ғана емес, сондай-ақ
ағзалардың тарихи даму заңдылықтарын да көрсетеді.
Өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін оқып үйренуде оқушыларда органикалық
әлемнің дамуы туралы қарапайым түсініктер болуы керек. Мақалада жүргізілген тәжірибелік-
педагогикалық зерттеулердегі биология сабақтарын оқыту тәжірибесі жинақталған. Биологиялық
ғылыми түсініктерді түсіндіруге ерекше назар аударылып, биологияны оқыту әдістемесі
ұсынылады. Тәжірибелік- педагогикалық зерттеуге Алматы қаласындағы №139 мектептің 9
сынып оқушылары қатысты.
Түйiн cөздep: интeгрaция,
дeдуктивтi,
трaдуктивтi,
индуктивтi,
aбcтрaкция, дидaктикa.