Формирование медиакомпетентности учащихся: от теории к практике. Оқушылардың медиақұзыреттілігін қалыптастыру: теориядан практикаға дейін.

G. Kassen; E. Esenkozha

Авторлар

G. Kassen Казахский национальный университет имени аль-Фараби
E. Esenkozha Казахский национальный университет имени аль-Фараби

81 53

Кілттік сөздер:

медиакомпетентеность, медиа, медиаобразование, медиаресурсы медиақұзыреттілік, медиабілім беру, медиаресурстар,

Аннотация

В статье рассматриваются проблемы взаимодействия современной молодежной аудитории со средствами массовой коммуникации и информации в аспекте необходимости формирования медиакомпетентности. Проанализировав известные в науке трактовки понятий «медиаграмотность », «медиакомпетентность», авторы предлагают упрощенную формулировку: медиакомпетентность – комплекс способностей использовать, анализировать, оценивать медиаресурсы, способности к самостоятельному, творческому и социально- ответственному действию по отношению к медиа. Авторы акцентируют внимание на том, что перед школами возникла острая необходимость формирования медиакомпетентности школьников, так как стремительное развитие потоков масс-медиа активно вовлекает всех детей любых возрастов в процессы дистанционного общения, мало того,СМИ и др. масс-медиа нередко нарушают общепринятые нравственные нормы, используют различные манипулятивные технологии для воздействия на сознание зрителя, читателя. По мнению авторов, практика формирования медиакомпетентности в школах станет основой критического отношения к медиаресурсам и осмысления их сути и назначения, поможет узнать механизмы создания медиа- материалов и медиа- текстов. В статье приводится разработанная авторами модель сформированности медиакомпетентности школьников и результаты мини- исследования по выявлению уровня сформированности медиакомпетентноcти учащихся 9-х классов СШ№ 118 г. Алматы. Позитивная динамика сформированности медиакомпетентности учащихся после формирующего этапа мини- исследования дает авторам возможность рекомендовать свой опыт в области формирования медиакомпетентности школьников. Мақалада қазіргі жастардың бұқаралық ақпарат және қарым- қатынас құралдарының өзара әрекеттестігі аспектісіндегі медиақұзыреттілігін қалыптастыру қажеттілігі мәселелері қарастырылады. "Медиасауаттылық », «медиақұзыреттілік » сияқты белгілі болған ғылыми ұғымдар трактовкасын талдай отырып, авторлар мынандай қысқарған түсініктеме ұсынады: медиақұзыреттілік дегеніміз – медиаресурстарды қолдану, талдау, бағалау және медиаға қатысты өзбетінше, шығармашылықпен және әлеуметтік жауапкершілікпен кешенді әрекет жасай алу қабілеттіліктері.Авторлар бұқаралық медиа құралдарының жылдам дамуы барлық жастағы балаларды қашықтықтан қарым- қатынас жасауға итермелейді және ол аз болғандай, оқырмандар мен көрермендердің сана- сезімінеәсер ететін әртүрлі манипулятивті технологиялардың қолданылуы, сонымен қатар БАҚ және басқа да бұқаралық медиа- құралдардың қалыптасқан адамгершілік нормалардың бұзылуына әкелетінін айта отырып, мектепте оқушылардың медиақұзыреттіліктерін қалыптастыру қажеттілігіне баса назар аударады. Авторлардың ойынша, мектепте медиақұзыреттіліктерді қалыптастыру тәжірибесі медиаресурстарға сындарлы қатынастың негізі болады және олардың мәні мен мағынасын түсіну оқушыларға медиа- материалдар мен медиа- мәтіндерді дайындау механизмін білуге көмектеседі. Мақалада Алматы қаласындағы №118 мектептің 9-сыныптарында оқушылардың медиақұзыреттіліктерінің қалыптасу деңгейін анықтау бойынша жүргізілген шағын зерттеулердің нәтижелері және мектеп оқушыларының медиақұзыреттіліктерінің қалыптасу моделі көрсетіледі. Мектеп оқушыларының медиақұзыреттіліктерін қалыптастыру бойынша жүргізілген шағын зерттеулердің жағымды динамикасы авторларға өз тәжірибелерін ұсыну мүмкіндігін береді.

Библиографиялық сілтемелер

1 Проект Долгосрочной программы развития образования до 2020 года.
– Астана, 2008. – С.4 2 Актовая лекция президента Республики
Казахстан Н.А. Назарбаева на тему «Казахстан в посткризисном мире:
интеллектуальный прорыв в будущее » – Алматы: Қазақ университеті,
2009. – С. 20.
3 International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences. Vol. 14 / Eds.N.J.Smelser & P.B.Baltes. Oxford, 2001. – Р.9494.
4 Ожегов С.И. Словарь русского языка. – М.: Русский язык, 1989. – 924 с.
5 Сов.энциклопедический словарь / ред. А.М. Прохоров. – М.: Сов. энциклопедия, 1984. – 1600 с.
6 Гендина Н.И. Информационная грамотность или информационная
культура: альтернатива или единство (результаты российских
исследований) // Школьная библиотека. – 2005. – № 3. – С. 18-24.
7 Современный психологический словарь / под ред. Б.Г. Мещерякова.,
В.П. Зинченко. – М.:АСТ; СПб.: «Прайм-ЕВРОЗНАК », 2007. – 490 с.
Вестник КазНУ. Серия «Педагогические науки». №3 (43). 2014
72 Формирование медиакомпетентности учащихся: от теории к практике
8 Усов Ю.Н. Основы экранной культуры // Искусство в школе. – 2005. – № 6. – С. 73-78.
9 Шариков A.В. Так что же такое медиаобразование? // Медиаобразование.– 2005. – № 2. – С. 75-81.
10 Федоров А.В. Развитие медиакомпетентности и критического
мышления студентов педагогического вуза. – М.: Изд- во МОО ВПП ЮНЕСКО «Информация для всех», 2007. – 616 c.
11 Федоров А.В. Развитие медиакомпетентности и критического мышления студентов педагогического вуза: монография.– М., 2007. С. 4-17.
12 Рыжих Н.П. Развитие медиакомпетентности студентов педагогического вуза на материале экранных искусств: учебное
пособие. – Таганрог: Изд-во Таганрогского государственного
педагогического института, 2008. – 232 c.
13 Ахметова Л.С. Государственная информационная политика в Казахстане: взгляд в будущее. - Руководитель проекта – проф. Л.С. Ахметова. - Учебное пособие. – Алматы. – 2010. – 350 с.
14 Федоров А.В., Новикова А.А., Колесниченко В.Л., Каруна И.А. Медиаобразование в США, Канаде и Великобритании. – Таганрог:
Изд-во Кучма, 2007. – 256 c. 15 Вебер В. Портфолио медиаграмотности
// Информатика и образование.– 2002. – № 1 / http://www.infojournal.ru/journal_arxiv/2002/
16 Silverblatt, A. (2001). Media Literacy. Westport, Connecticut – London: Praeger, 449 p.
17 Холодная М. А. Психология интеллекта: парадоксы исследования.
– 2-е изд., перераб. и доп. – СПб.: Питер, 2002. –272 с.
18 Научно-теоретические основы и профилактика проблем суицида среди молодежи: отчет о НИР (промежуточ.) / КазНУ им. аль-Фараби; рук. Айтбаева А.Б. –Алматы, 2013. – 203 с.– № госрегистрации:0112РК01051 . – Инв.№0213РК02804.